Μέρος V
(σχόλια ιστολογίου στο άρθρο με τίτλο «Σπήλαιο Πετραλώνων: Ανοίγει το 2023 και «λύνεται» το μυστήριο του Αρχανθρώπου»)
❃❃❃
Με αφορμή τη τελευταία απάντηση στον «σάλο» που έχει δημιουργηθεί τις τελευταίες μέρες -και όχι άδικα- σχετικά με τη χρονολόγηση των ευρημάτων του σπηλαίου των Πετραλώνων ακολουθεί ένας σχολιασμός σε μεμονωμένες λέξεις ή φράσεις του άρθρου, σχετικά με το πώς επηρεάζουν το ύφος και έπειτα τα νοήματα του κειμένου για τον μέσο αναγνώστη, αλλά και ο εντοπισμός νοητικών σφαλμάτων. Το παρόν δεν αποτελεί επιστημονική θέση, παρά σχολιασμό των λέξεων που επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν οι συγγραφείς, με ό, τι αυτές υποδεικνύουν.
Ακολουθεί το άρθρο με εμβόλιμα σχόλια και στη συνέχεια μια κατακλείδα, στην οποία επιχειρείται η διασαφήνιση των αιτιών που οδηγούν στην παρερμήνευση των νοημάτων, αιτιολογείται η τεράστια ευθύνη των αρθρογράφων κατά την παραγωγή γραπτού λόγου, και παρατίθενται γενικά συμπερασματικά σχόλια σχετικά τόσο με την έρευνα για τον Αρχάνθρωπο των Πετραλώνων, όσο και για την διαξαγωγή δημοσιογραφικής και επιστημονικής έρευνας γενικότερα.
 |
| Εικόνα από τη Μηχανή του Χρόνου |
“―Ασφαλές και σύγχρονο το Σπήλαιο των Πετραλώνων στη Χαλκιδική, αναμένεται να ξανανοίξει για το κοινό πριν από το καλοκαίρι του 2023, δίνοντας πλέον τεκμηριωμένα στοιχεία και σχετικά με τον «Αρχάνθρωπο», τον αρχαιότερο Ευρωπαίο, όπως είχε υποστηριχθεί πριν από δεκαετίες. Η φράση «δίνοντας πλέον τεκμηριωμένα στοιχεία» υποδηλώνει αμφισβήτηση όσων έχουν υποστηριχθεί μέχρι τώρα από την επιστημονική κοινότητα, καθώς τα παλαιότερα «δεν ήταν τεκμηριωμένα» . Αν υπονοείται ότι ο μόχθος και πολύχρονος κόπος (καθώς και η προσωπική δαπάνη) του δρ. Άρη Πουλιανού και των συνεργατών του ήταν μάταιος, καθώς παρουσίασαν εσφαλμένα και αμφισβητίσιμα στοιχεία (ή, ακόμα χειρότερα, ότι ήταν αυθαίρετα καθώς δεν τα τεκμηρίωσαν), θα έπρεπε να αναφερθεί ο ν ο μ α σ τ ι κ ά και ρητά, για να γνωρίζουμε ποιές ακριβώς επιστημονικές θέσεις ψέγονται και ποιοί ερευνητές, και στη συνέχεια να μάθουμε το γιατί. Επίσης, το ότι ο αρχάνθρωπος ήταν ο αρχαιότερος Ευρωπαίος δεν ήταν το μόνο που είχε υποστηριχθεί πριν από «δεκαετίες». Τέλος, η λέξη «και» στη φράση «και σχετικά με τον Αρχάνθρωπο» υποβιβάζει τη σημασία του Αρχανθρώπου ("και για τον Αρχάνθρωπο κάτι θα μάθουμε"), ενώ είναι το αντικείμενο που, δικαιολογημένα, απασχολεί του περισσότερους (επιστημονικά και κοινωνικά).
―Το Σπήλαιο των Πετραλώνων ήταν -μετά τη Βεργίνα- ο δεύτερος αρχαιολογικός χώρος στη βόρεια Ελλάδα, με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα, περίπου 70 χιλιάδες επισκέπτες τον χρόνο. «Από τα μέσα της δεκαετίας του '70, που άνοιξε για το κοινό, είχε πολύ υψηλή επισκεψιμότητα. Αυτό από τη μία ήταν καλό, από την άλλη επέφερε και φθορές, ενώ δεν γινόταν πολύ καλή συντήρηση του χώρου. Είχαμε φθάσει σε ένα σημείο που είχε υποστεί μεγάλες φθορές και οπτικά και ουσιαστικά στις υποδομές του. Ήταν λοιπόν απαραίτητο να γίνει ένα μεγάλο έργο ανακαίνισης - αναβάθμισης», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο προϊστάμενος της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας Ανδρέας Ντάρλας.
―Στα τέλη του 2018 σταμάτησε να είναι επισκέψιμο, το έργο της αναβάθμισής του «Ανάδειξη του Σπηλαίου Πετραλώνων και Αναβάθμιση των Υποδομών του», προϋπολογισμού 1.053.848 ευρώ, εντάχθηκε στο ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας - ΕΣΠΑ 2014-2020 και οι εργασίες ξεκίνησαν το 2019. Μετά από αυτοψία που πραγματοποίησε εκεί, τον περασμένο Ιούλιο, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη δήλωσε ότι «την επόμενη τουριστική περίοδο το Σπήλαιο των Πετραλώνων, όπως και το Μουσείο, θα δεχθούν και πάλι τους πολυπληθείς επισκέπτες τους. Ο προγραμματισμός της υπηρεσίας είναι το σπήλαιο να αποδοθεί τον Μάιο και το μουσείο τον Αύγουστο της επόμενης χρονιάς». Σημείωσε δε, ότι «το σπήλαιο και το μουσείο των Πετραλώνων πρέπει να λειτουργήσουν ξανά, καθώς αποτελούν σημαντικό πολιτιστικό και οικονομικό πόρο για την περιοχή και την ευρύτερη περιφέρεια».
Ο «Αρχάνθρωπος» και η επιστημονική τεκμηρίωση
―Το Σεπτέμβριο του 1960, στο Σπήλαιο των Πετραλώνων βρέθηκε ένα ανθρώπινο κρανίο. Ο ανθρωπολόγος Άρης Πουλιανός, που ασχολήθηκε για πολλά χρόνια με το εύρημα, εκτίμησε ότι πρόκειται για τον αρχαιότερο Ευρωπαίο. Δεν «εκτίμησε», «απέδειξε». Αν πρόκειται να καταρριφθεί η πρότερη απόδειξη με μια νέα απόδειξη, αυτό πρέπει να αναφέρεται ρητά. Η «εκτίμηση» εμπεριέχει «υπόθεση». Τον ονόμασε «Αρχάνθρωπο» και θεώρησε ότι όχι μόνο το Σπήλαιο, αλλά και η ευρύτερη περιοχή της Χαλκιδικής ήταν κοιτίδα όχι μόνο του ανθρώπου, αλλά και του πολιτισμού. Ο δρ. Πουλιανός απέδειξε ότι η Χαλκιδική ήταν τόπος «ανθρωπογένεσης» («γεννήθηκαν» άνθρωποι εκεί, δεν πέθαναν εκεί ως περαστικοί). Με αυτή την έννοια ονομάστηκε «κοιτίδα του πολιτισμού». Καλό θα ήταν να χρησιμοποιούμε την άμεση ορολογία και όχι εκείνη που θα αντιληφθούμε μόνο μέσω της συνεπαγωγής. Αυτή ήταν μία από τις δύο βασικές, αντίθετες γνώμες που είχαν υποστηριχθεί για το Σπήλαιο των Πετραλώνων. Η άλλη (ουρανοκατέβατη; ποιός, πότε και υπό ποιές συνθήκες έβγαλε αυτά τα πορίσματα;) πρέσβευε ότι το Σπήλαιο δεν ήταν αρχαιολογική θέση, δηλαδή δεν είχε κατοικηθεί ποτέ από τον άνθρωπο και ότι το κρανίο βρέθηκε μέσα τυχαία. Αυτή ήταν η πρώτη έρευνα για τον Αρχάνθρωπο, τα πορίσματα της οποίας παρουσιάστηκαν στο 7ο Διεθνές Συνέδριο Ανθρωπολογίας στη Μόσχα τον Αύγουστο του 1964 από τον Γερμανό καθηγητή Μπράιντιγκερ. Η έρευνα του δρ. Πουλιανού έγινε μ ε τ α γ ε ν έ σ τ ε ρ α και κατέρριψε τα πορίσματα της πρώτης έρευνας. Επομένως γιατί η πρώτη έρευνα αναφέρεται ξανά, σαν να μην καταρρίφθηκε ποτέ; Σαν να είναι ακόμα άγνωστο το ποία από τις δύο είναι η «σωστή»; Ακόμα και αν είναι πράγματι άγνωστο, δεν θα έπρεπε να υπονοείται ότι ήταν ταυτόχρονες, και ότι η δεύτερη δεν επισκίασε τη πρώτη.
―Το Σεπτέμβριο του 1960, στο Σπήλαιο των Πετραλώνων βρέθηκε ένα ανθρώπινο κρανίο. Ο ανθρωπολόγος Άρης Πουλιανός, που ασχολήθηκε για πολλά χρόνια με το εύρημα, εκτίμησε ότι πρόκειται για τον αρχαιότερο Ευρωπαίο. Δεν «εκτίμησε», «απέδειξε». Αν πρόκειται να καταρριφθεί η πρότερη απόδειξη με μια νέα απόδειξη, αυτό πρέπει να αναφέρεται ρητά. Η «εκτίμηση» εμπεριέχει «υπόθεση». Τον ονόμασε «Αρχάνθρωπο» και θεώρησε ότι όχι μόνο το Σπήλαιο, αλλά και η ευρύτερη περιοχή της Χαλκιδικής ήταν κοιτίδα όχι μόνο του ανθρώπου, αλλά και του πολιτισμού. Ο δρ. Πουλιανός απέδειξε ότι η Χαλκιδική ήταν τόπος «ανθρωπογένεσης» («γεννήθηκαν» άνθρωποι εκεί, δεν πέθαναν εκεί ως περαστικοί). Με αυτή την έννοια ονομάστηκε «κοιτίδα του πολιτισμού». Καλό θα ήταν να χρησιμοποιούμε την άμεση ορολογία και όχι εκείνη που θα αντιληφθούμε μόνο μέσω της συνεπαγωγής. Αυτή ήταν μία από τις δύο βασικές, αντίθετες γνώμες που είχαν υποστηριχθεί για το Σπήλαιο των Πετραλώνων. Η άλλη (ουρανοκατέβατη; ποιός, πότε και υπό ποιές συνθήκες έβγαλε αυτά τα πορίσματα;) πρέσβευε ότι το Σπήλαιο δεν ήταν αρχαιολογική θέση, δηλαδή δεν είχε κατοικηθεί ποτέ από τον άνθρωπο και ότι το κρανίο βρέθηκε μέσα τυχαία. Αυτή ήταν η πρώτη έρευνα για τον Αρχάνθρωπο, τα πορίσματα της οποίας παρουσιάστηκαν στο 7ο Διεθνές Συνέδριο Ανθρωπολογίας στη Μόσχα τον Αύγουστο του 1964 από τον Γερμανό καθηγητή Μπράιντιγκερ. Η έρευνα του δρ. Πουλιανού έγινε μ ε τ α γ ε ν έ σ τ ε ρ α και κατέρριψε τα πορίσματα της πρώτης έρευνας. Επομένως γιατί η πρώτη έρευνα αναφέρεται ξανά, σαν να μην καταρρίφθηκε ποτέ; Σαν να είναι ακόμα άγνωστο το ποία από τις δύο είναι η «σωστή»; Ακόμα και αν είναι πράγματι άγνωστο, δεν θα έπρεπε να υπονοείται ότι ήταν ταυτόχρονες, και ότι η δεύτερη δεν επισκίασε τη πρώτη.
―Σήμερα, ο κ. Ντάρλας τονίζει ότι η ανασκαφική έρευνα, που έγινε στο πλαίσιο του εκτελούμενου έργου, απέδωσε πολλά και καλά τεκμηριωμένα ευρήματα. Γιατί τα προηγούμενα, όπως προηγουμένως φροντίστηκε να συνειδητοποιήσουμε όλοι, δεν ήταν «καλά τεκμηριωμένα». Γιατί τόση ανάγκη το να καταλάβουμε ότι τα τωρινά είναι τόσο «καλά»; Η Ψυχολογία λέει πώς αυτό που επιδεικνύεις χωρίς να χρειαστεί είναι αυτό που δεν έχεις. Ε α ν είναι τόσο καλή αυτή η τεκμηρίωση ό λ ο ι θα την αποδεχθούν, δεν υπάρχει λόγος για φόβο και ανασφάλεια. Αν και η μελέτη τους (θα ήταν χρήσιμο να κοινοποιηθούν τα ονομάτά τους) βρίσκεται ακόμη σε πολύ πρώιμο στάδιο (η τρίτη το λιγότερο μελέτη, γιατί οι δύο προηγούμενες έχουν ολοκληρωθεί), ωστόσο αποδεικνύουν ότι το Σπήλαιο είναι αρχαιολογικός χώρος, αφού χρησιμοποιήθηκε από τους ανθρώπους και μάλιστα ότι η χρήση του διήρκησε δεκάδες, μπορεί και εκατοντάδες χιλιετίες. Κάτι που είναι ήδη γνωστό και από τις δύο προηγούμενες έρευνες. Ωστόσο, από φιλοσοφικής και ψυχολογικής σκοπιάς, το να λες μια αλήθεια για να «πας με το μέρος» αυτών που θεωρείς αντιπάλους για να κερδίσεις την έυνοιά τους είναι αρχαία και γνωστή τακτική επίθεσης (μια σκέψη κάναμε...). Το να σκεφτούν οι αναγνώστες «να κοίτα, καλά τα λέει, αφού παραδέχεται ό,τι...» δεν έχει στην πραγματικότητα καμία επιστημονική αξία όταν η θέση που υποστηρίζεται είναι η επικρατούσα.
―«Δεν ξέρουμε πότε ακριβώς χρονολογείται το κρανίο, (ξέρουμε) διότι δεν βρέθηκε στο πλαίσιο έρευνας (όντως, αλλά ερευνήθηκε το λιγότερο δύο φορές στη συνέχεια, κάτι που μετά μανίας αποφεύγεται να δηλωθεί), ώστε να τεκμηριωθεί επιστημονικά», σημειώνει ο κ. Ντάρλας, τονίζοντας ότι οι εργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη, τεκμηριώνουν για πρώτη φορά επιστημονικά τα ευρήματα από το Σπήλαιο. Δηλαδή οι προηγούμενες έρευνες γίνονταν με μαντεία και χρησμούς; Δεν ήταν επιστημονικές; Παράφραση της παραπάνω δήλωσης είναι η «δεν έχουμε αποδείξει ότι η έρευνα του δρ. Πουλιανού είναι λάθος αλλά πασχίζουμε να τα καταφέρουμε».
―Από την ανακάλυψη του κρανίου μέχρι σήμερα, έχουν βρεθεί πολύ αρχαιότερα λείψανα ανθρώπων και ανθρώπινης δραστηριότητας που ξεπερνάνε και το 1,5 εκατ. χρόνια, σε περιοχές όπως η Γεωργία, η Ιβηρική Χερσόνησος και η Ιταλία. Συνεπώς το κρανίο των Πετραλώνων δεν μπορεί να θεωρείται πλέον το αρχαιότερο όλων. Πολύ ωραία, κανένας δεν θα φέρει αντίρρηση (εφόσον τα πορίσματα των ερευνών των υπόλοιπων λειψάνων είναι καθαρά, διαυγή και αληθή και εφόσον γνωστοποιούνται).
―Ωστόσο, ο κ. Ντάρλας τονίζει ότι το κρανίο των Πετραλώνων είναι το αρχαιότερο ανθρώπινο λείψανο που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα από τον ελλαδικό χώρο. Σημειώνει ακόμη ότι η θέση των Πετραλώνων, ακόμη και αν δεν είναι η αρχαιότερη, περιλαμβάνεται στις αρχαιότερες θέσεις «και είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς βρίσκεται στο δρόμο από την Ασία προς την Ευρώπη». Δίνεται για ακόμα μια φορά έμφαση (με περίσσεια σιγουριά) ότι η Ελλάδα ήταν απλώς ένα «πέρασμα» ανθρώπων (από την Ασία προς την Ευρώπη μάλιστα, όχι από την Ευρώπη προς την Ασία - τυχαία η επιλογή της κατεύθυνσης;) χωρίς να δίνεται ούτε το ελάχιστο περιθώριο ο Αρχάνθρωπος των Πετραλώνων να έχει Ελληνικό DNA, να αποδείξει δηλαδή της αυτοχθονία της ελληνικής φυλής. Εφόσον το ενδεχόμενο υπάρχει αλλά σχοπίμως δεν αναφέρεται, το λογικό είναι να μην αναφερθεί ποτέ, ακόμα και αν είναι αλήθεια. Γιατί; Εφόσον τίθενται υπό επανεξέταση ακόμα και τα δεδομένα, δεν θα έπρεπε να τεθεί και αυτό, δηλαδή η καταγωγή του Αρχανθρώπου;
Αποφάγια και εργαλεία από την εποχή των παγετώνων
―Με τα μέχρι στιγμής στοιχεία, οι ειδικοί είναι σε θέση να γνωρίζουν ότι το Σπήλαιο είχε κατοικηθεί -και μάλιστα έντονα- από ανθρώπους σε μια πολύ παλιά εποχή, την κατώτερη παλαιολιθική, στη γεωλογική περίοδο του μέσου πλειστόκαινου, χωρίς όμως να μπορούν να δώσουν ακριβή χρονολογία. Η κατωτερη παλαιολιθική εποχή τελειώνει περίπου το 80.000 π.Χ., επομένως συμφωνούν με την απόδειξη του καθ. Μπράιντιγκερ σχετικά με τη χρονολογία του Αρχανθρώπου. Συμφωνούν δηλαδή με μια πρώιμη έρευνα, η οποία έχει ήδη καταρριφθεί στη συνέχεια. Γιατί δεν δηλώνεται ο ν ο μ α σ τ ι κ α η υποστήριξη στην έρευνα του Μπράιντιγκερ; Γιατί δεν δηλώνεται ευθαρσώς ότι «ο Άρης Πουλιανός έκανε λάθος, η έρευνα του Μπράιντιγκερ είναι η σωστή»; Καθώς, μάλιστα, οι παλαιολιθικοί άνθρωποι δεν είχαν μόνιμη διαμονή, αλλά μετακινούνταν εποχικά από περιοχή σε περιοχή, τις εποχές που δεν κατοικούσαν στο Σπήλαιο, έβρισκαν εκεί καταφύγιο τα σαρκοβόρα, λιοντάρια, αρκούδες και πολλές ύαινες. Κάτι που ισχύει για τη κατώτερη παλαιολιθική εποχή, δεν αποδεικνύει όμως ότι ο αρχάνθρωπος είναι από τότε. Μην ξεχνάμε ότι η έρευνα είναι «πολύ πρώιμη» για να γνωρίζουμε με σιγουριά. Η χρήση αληθούς δήλωσης για υποστήριξη μιας ψευδούς υπόθεσης είναι γνωστή μέθοδος παραπλάνησης (λέει ο Σοπενχάουερ).
―Τη δυνατότητα να γίνει για πρώτη φορά (δεν γίνεται για πρώτη φορά) ανασκαφική τεκμηρίωση έδωσαν οι εργασίες που έγιναν για τη διαπλάτυνση του διαδρόμου του Σπηλαίου, που ήταν πολύ στενός. «Ευρήματα υπήρχαν και από παλαιότερες ανασκαφές, αλλά αυτό που έλειπε ήταν η ανασκαφική τεκμηρίωση, δηλαδή πού βρέθηκαν και πόσα», εξηγεί ο κ. Ντάρλας, ("ήταν πολύ στενός οπότε οι έρευνες στα τοιχώματα ήταν λάθος, οπότε τον πλατύναμε για να κάνουμε ακριβώς την ίδια έρευνα και να βγάλουμε εντελώς διαφορετικά αποτελέσματα, και είμαστε τόσο σίγουροι για όλα αυτά που δεν χρειάζεται να σας αναφέρουμε ότι η ίδια ακριβώς έρευνα έχει ξαναγίνει") προσθέτοντας ότι όταν χρονολογηθούν τα στρώματα, θα φανεί σε ποια περίοδο ακριβώς ανήκουν τα συγκεκριμένα ευρήματα. Έχουν ήδη χρονολογηθεί τα στρώματα. Συγκεκριμένα: «Η ηλικιακή εκτίμηση των επτακοσίων χιλιάδων χρόνων από τον θάνατό του ταίριαζε και με τα 34 στρώματα των τοιχωμάτων του σπηλαίου. Το ενδέκατο, όπου εντοπίστηκε το κρανίο, τοποθετήθηκε χρονικά από τον Πουλιανό στην Κρήνεια Περίοδο, δηλαδή περίπου επτακόσιες πενήντα χιλιάδες χρόνια πριν.». Η αποκορύφωση του ψεύδους και της παραπλάνησης. Ακόμα και αν η χρονολόγηση του Πουλιανού είναι λάθος και πρόκειται να διαψευσθεί, ΕΠΡΕΠΕ να αναφερθεί σαν παλαιότερη έρευνα.
―Το σίγουρο είναι ότι είχαν μείνει εκεί άνθρωποι, κάτι που μέχρι τώρα είχε αμφισβητηθεί (από έρευνες που έχουν ήδη καταρριφθεί). «Στην επιφάνεια (στο "δάπεδο") που είχαν διαμείνει είχαν αφήσει αποφάγια, εργαλεία και τα υποπροϊόντα της κατασκευής των λίθινων εργαλείων» αναφέρει ο κ. Ντάρλας. Η λεπτομερής μελέτη αυτών των ευρημάτων μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες για τη ζωή, τις ασχολίες, την τεχνολογία και το περιβάλλον εκείνων των μακρινών προγόνων μας.
Μια άλλη εμπειρία η επίσκεψη στο Σπήλαιο
―Η επίσκεψη στο Σπήλαιο, το οποίο χαρακτηρίζεται διεθνώς ως «θαύμα της φύσης», θα είναι «μια άλλη εμπειρία», σύμφωνα τον κ. Ντάρλα, με σύγχρονο φωτισμό, καθαρισμένους τους σταλαγμίτες του, πιο άνετο και ασφαλή διάδρομο, ενώ ένα τμήμα του θα είναι προσβάσιμο στα ΑμεΑ.
―«Όλες οι εγκαταστάσεις θα είναι πιο σύγχρονες και ασφαλείς. Μέσα στο Σπήλαιο θα μπορεί κάποιος να θαυμάσει τη φυσική του ομορφιά, ενώ πληροφορίες θα παίρνει ο επισκέπτης από σχετικό φυλλάδιο και από το Μουσείο» σημειώνει ο προϊστάμενος της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας.
―Σύμφωνα με τον κ. Ντάρλα, το Μουσείο Πετραλώνων -που έκλεισε για το κοινό μαζί με το Σπήλαιο το 2018- ήταν πολύ γερασμένο και τα ευρήματα δεν ήταν κατάλληλα εκτεθειμένα. Σε αυτό βρίσκεται σε εξέλιξη το έργο «Επανέκθεση συλλογών Μουσείου Πετραλώνων», με προϋπολογισμό 529.200 ευρώ που χρηματοδοτείται από το ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας-ΕΣΠΑ 2014-2020.
―«Η προσπάθεια είναι να εφαρμόσουμε τις νέες μουσειακές αντιλήψεις, ώστε να μπορεί να βλέπει ο κόσμος τα νέα δεδομένα και τα παλαιότερα ευρήματα, με μια ευχάριστη και παιδαγωγική προσέγγιση, με τη χρήση νέων τεχνολογιών» εξηγεί ο προϊστάμενος Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας.
―Οι εργασίες στο Μουσείο ξεκίνησαν το 2021 και αυτό αναμένεται να ανοίξει για το κοινό αμέσως μετά το Σπήλαιο. Στο ΥΠΠΟΑ, για να χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης, εντάσσεται και το έργο προσβασιμότητας για ΑμεΑ ανάμεσα στο σπήλαιο και το μουσείο.
Δήμητρα Κεχαγιά”
―«Όλες οι εγκαταστάσεις θα είναι πιο σύγχρονες και ασφαλείς. Μέσα στο Σπήλαιο θα μπορεί κάποιος να θαυμάσει τη φυσική του ομορφιά, ενώ πληροφορίες θα παίρνει ο επισκέπτης από σχετικό φυλλάδιο και από το Μουσείο» σημειώνει ο προϊστάμενος της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας.
―Σύμφωνα με τον κ. Ντάρλα, το Μουσείο Πετραλώνων -που έκλεισε για το κοινό μαζί με το Σπήλαιο το 2018- ήταν πολύ γερασμένο και τα ευρήματα δεν ήταν κατάλληλα εκτεθειμένα. Σε αυτό βρίσκεται σε εξέλιξη το έργο «Επανέκθεση συλλογών Μουσείου Πετραλώνων», με προϋπολογισμό 529.200 ευρώ που χρηματοδοτείται από το ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας-ΕΣΠΑ 2014-2020.
―«Η προσπάθεια είναι να εφαρμόσουμε τις νέες μουσειακές αντιλήψεις, ώστε να μπορεί να βλέπει ο κόσμος τα νέα δεδομένα και τα παλαιότερα ευρήματα, με μια ευχάριστη και παιδαγωγική προσέγγιση, με τη χρήση νέων τεχνολογιών» εξηγεί ο προϊστάμενος Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας.
―Οι εργασίες στο Μουσείο ξεκίνησαν το 2021 και αυτό αναμένεται να ανοίξει για το κοινό αμέσως μετά το Σπήλαιο. Στο ΥΠΠΟΑ, για να χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης, εντάσσεται και το έργο προσβασιμότητας για ΑμεΑ ανάμεσα στο σπήλαιο και το μουσείο.
Δήμητρα Κεχαγιά”
ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ
Disclaimer
Τα σχόλια του παρόντος ιστολογίου δεν υποκαθιστούν καμία επιστημονική θέση πάνω σε οποιαδήποτε έρευνα, ούτε πρέπει σε καμία περίπτωση να αντιμετωπιστούν έτσι. Τα σχόλια έχουν βάση στο επίπεδο της γλωσσολογικής ανασκόπησης, του τρόπου δηλαδή που χρησιμοποιείται η γλώσσα ως μέσον για τη μετάδοση ενός μηνύματος. Δεν ασκείται κριτική απέναντι στον τρόπο συγγραφής του άρθρου από την αρθρογράφο, ειδικά στη περίπτωση που οι γλωσσικές κακοτοπιές έγιναν λόγω ανικανότητας κυριολεκτικής χρήσης της γλώσσας, ή που η κατευθυντήρια γραμμή του άρθρου ήταν υποκινούμενη.Τα σχόλια που δεν αφορούν καθαρά τη γλώσσα αλλά τα δεδομένα (με χαρακτηρισμούς όπως «αληθές» και «ψευδές») γίνονται και υπάρχουν ως τροφή για σκέψη και προσωπική έρευνα. Εφόσον δίνεται ο χώρος για τέτοια σχόλια από τους δέκτες των μηνυμάτων, τότε είτε ο πομπός, είτε το κανάλι, είτε ο κώδικας, είτε η μορφή του μηνύματος έχουν κάποιο πρόβλημα.*
Επιστήμη & Δημοσιογραφία vs ερασιτεχνική ενασχόληση
Η παντελής απουσία συγκεκριμένων αναφορών στο έργο του δρ. Πουλιανού και των συνεργατών του για ακόμα μια φορά και η χρήση γενικοτήτων στη θέση αυτών (λ.χ. «παλαιότερες έρευνες», «πριν από δεκαετίες», «έχει υποστηριχθεί») ενισχύει την προσπάθεια συγκάλυψης των ευρημάτων και την διαιώνιση της απαγόρευσης γνωστοποίησης όσων ο δρ. Πουλιανός απέδειξε. Να σημειωθεί πως η μη αναφορά της «πηγής πληροφόρησης» (βιβλιογραφία) σε μία επιστημονική έρευνα είναι ποινικό αδίκημα και διώκεται από το νόμο (εκτός αν αυτό ισχύει μόνο για τους φοιτητές, και οι κοσμοϊστορικές, παγκόσμιου βεληνεκούς έρευνες εξαιρούνται).
Η ευθύνη του αρθρογράφου
Μπορεί το άρθρο που αναρτήθηκε και αναδημοσιεύτηκε ξανά και ξανά από δεκάδες ιστοσελίδες να μην έχει την ισχύ επιστημονικής έρευνας καθώς ήταν κυρίως ενημερωτικού χαρακτήρα, και επομένως δεν ισχύει η αυστηρότητα περί βιβλιογραφίας, είναι όμως ίσως χειρότερο σαν αποτέλεσμα. Και αυτό γιατί ο μεγάλος όγκος των αναγνωστών, καλώς ή κακώς, ενημερώνεται από τα άρθρα (συχνά μόνο από τους τίτλους), δεν διαβάζει τις έρευνες.
Γνωρίζοντας αυτό, τα άρθρα είναι η καλύτερη ευκαιρία παραπλάνησης και εγκαθίδρυσης ψευδών πληροφοριών σαν γνωστές και δεδομένες αλήθειες. Έτσι διακινείται μια φήμη με τεράστια ισχύ (εφόσον με αυτή τη φήμη ήρθαν σε επαφή οι περισσότεροι) η οποία φτάνει να έχει τόσο μεγάλη έκταση ώστε να αντιτίθενται στα πραγματικά επιστημονικά πορίσματα (και κάπως έτσι, ίσως, γεννιούνται οι θεωρίες συνωμοσίας). Όταν λοιπόν γράφουμε ένα άρθρο δεν πρέπει να το λαμβάνουμε ελαφρά τη καρδία και να το γεμίζουμε ασάφειες (πόσω μάλλον σκόπιμες, με σκοπό την ποδηγέτηση της λογικής σκέψης και συνεπαγωγής της μάζας).
Ο ίδιος ο τίτλος, εν τέλει, είναι παραπλανητικός, και αυτό είναι οφθαλμοφανές: ο αναγνώστης, διαβάζοντάς τον, νομίζει ότι βγήκαν επιτέλους στοιχεία που ολοκληρώνουν την εικόνα που είχαμε για τον Αρχάνθρωπο (και ο καθένας υποθέτει ότι επιβεβαιώθηκε η δική του πεποίθηση). Διαβάζοντας όμως το άρθρο αντιλαμβάνεται ότι αυτό που τελικά ανακοινώθηκε, είναι:
1. Ο χώρος είναι ξανά επισκέψιμος (με όλες τις σχετικές πληροφορίες)
2. Θα σας ανακοινώσουμε εν καιρώ τι πραγματικά συνέβη, γιατί κάποιοι, κάπου, κάποτε, είχαν κάνει κάποιες έρευνες (κακά τεκμηριωμένεες, μη επιστημονικές), και τι να ασχολούμαστε τώρα με δαύτους, τώρα περιμένετε, θα σας πούμε εμείς.
Κατά τα άλλα «λύνεται το μυστήριο». Αυτό που πραγματικά συμβαίνει είναι ότι κάποιοι προετοιμάζουν το έδαφος, διασκορπίζοντας ασάφειες και δημιουργώντας πλάνες, ώστε να διαμοιράσουν στο τέλος κάποια πορίσματα, και ο κόσμος να είναι έτοιμος να τα δεχθεί.
Αυτό κύριοι δεν είναι ούτε έρευνα, ούτε δημοσιογραφία. Είναι απάτη.
Επιμύθιο
Κάποια στιγμή πρέπει να γίνει κατανοητό ότι το να καταρριφθεί μια παλιά έρευνα με επιστημονικά στοιχεία είναι ευχής έργον, για το οποίο όλοι πρέπει να είμαστε χαρούμενοι, εφόσον είμαστε ένα βήμα πιο κοντά στην αλήθεια. Η παρερμήνευση, η σκόπιμη αλλοίωση των νοημάτων μέσω της γλώσσας, η απόκρυψη και η απαγόρευση διάδοσης δεδομένων μέσω της λογοκρισίας, η αποφυγή αναφοράς όσων «δεν συμφέρουν να ειπωθούν» είναι τεχνικές εξαπάτησης και μόνο έτσι μπορούν να αντιμετωπιστούν.
Για το κοινό, προτείνεται το εγχειρίδιο «Η τέχνη του να έχεις πάντα δίκιο» του Σοπενχάουερ.
Η αλήθεια δεν φοβάται τίποτα, και δεν έχει ανάγκη μεθοδικότητα και τεχνική. Μεθοδικότητα και τεχνική έχει ανάγκη το ψεύδος.
❃❃❃
*John Lyons, 1995. Εισαγωγή στη Γλωσσολογία. Εκδόσεις Πατάκη
❃❃❃
❃❃❃
Philomαtheia 20 Σεπτεμβρίου 2022
τελευταία επεξεργασία 21/09/22
