Ομοιόσταση: η θεωρία των 5 στοιχείων στη διατροφή

Από τη σελίδα: Η τροφή μας, το φάρμακό μας

Η μεταφυσική θεωρία των τεσσάρων στοιχείων βρίσκεται στον πυρήνα της ελληνικής φιλοσοφίας και οι περισσότεροι φιλόσοφοι ασχολήθηκαν με αυτά. Ωστόσο δεν συμφωνούσαν μεταξύ τους για το αν και ποιο στοιχείο είναι το βασικότερο και πλέον πρωταρχικό στη δημιουργία του κόσμου.

  • Ο Θαλής ο Μιλήσιος (624-546 π.Χ.) υποστήριζε την άποψη, ότι τα υλικά σώματα αποτελούνται από το βασικό υλικό που είναι το νερό.
  • Ο Αναξιμένης (585-525 π.Χ.) αντίθετα υποστήριζε ότι το βασικό υλικό είναι ο αέρας, και ότι τα άλλα δύο στοιχεία, το νερό και η γη αποτελούνται από συμπυκνωμένο αέρα.
  • Ο Ηράκλειτος από την πλευρά του υποστήριζε ότι η φωτιά είναι το βασικό στοιχείο.
  • Ο Πυθαγόρας δίδασκε ότι τα τέσσερα στοιχεία αποτελούν την περίφημη “Τετρακτύ” αντιστοιχίζοντας την φωτιά προς τη μονάδα, τον αέρα προς τη δυάδα, το νερό προς την τριάδα και τη γη προς την τετράδα, όπως μας αναφέρει ο Ιάμβλιχος.
  • Ο Εμπεδοκλής θεωρούσε ότι και τα τέσσερα στοιχεία είναι βασικά, και ότι το κάθε στοιχείο έχει βασικές ιδιότητες, έτσι ώστε από την σύνθεση των τεσσάρων αυτών στοιχείων να σχηματίζονται όλα τα υπόλοιπα υλικά.

Αργότερα, ο Πλάτωνας (περ. 428-347 π.Χ.) πρόσθεσε τον Αιθέρα και όρισε για κάθε στοιχείο ένα γεωμετρικό στερεό, θέσεις που στην ουσία διδάσκονταν από τους Πυθαγόρειους:

-το τετράεδρο για την φωτιά,
-το εξάεδρο για την γη,
-το οκτάεδρο για τον αέρα,
-το δωδεκάεδρο για τον αιθέρα,
-και το εικοσάεδρο για το νερό.

Ο Θέων ο Σμυρναίος μάλιστα αναφέρει τα τέσσερα στοιχεία να αποτελούν την τέταρτη κατά σειρά τετρακτύν, στο σύνολο των ένδεκα τετρακτύων, που όπως υποστήριζε υπάρχουν στον κόσμο.

Ο Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.) καθόρισε τις ιδιότητες των τεσσάρων στοιχείων (κρύο/ζέστη, ξηρό/υγρό) και έδωσε στον αιθέρα την υπόσταση του “πνεύματος” των υπόλοιπων τεσσάρων στοιχείων.

Ομοιόσταση - Η θεωρία των Πέντε Στοιχείων και η ισορροπία του οργανισμού

Όταν το σώμα μας είναι σε ισορροπία, γνωρίζει ενστικτωδώς τι χρειάζεται. Το κάθε τρόφιμο έχει την εποχή του, το χρώμα του, τη γεύση του και το στοιχείο του.

Τα όργανα μας το γνωρίζουν αυτό, εμείς;

Γεύση και επιθυμία

Μια επιθυμία για μια συγκεκριμένη ομάδα τροφίμων αποτελεί συχνά φυσική νοημοσύνη του σώματος μας. Είναι η επιθυμία για μια συγκεκριμένη διατροφή μέσα από συγκεκριμένη γεύση που σχετίζεται με το στοιχείο μας.

Έτσι είναι σοφό να δώσουμε προσοχή σε οποιαδήποτε ασυνήθιστη επιθυμία μας, που σχετίζεται με συγκεκριμένα τρόφιμα.

Το σώμα μας, όμως, γνωρίζει ενστικτωδώς τι χρειάζεται μόνο όταν βρίσκεται σε ισορροπία

Όταν αντιληφθούμε ότι ο οργανισμός μας λαχτάρα ανθυγιεινά τρόφιμα, τότε κάποια ανισορροπία τον ταλαιπωρεί. 

Έμφυτη νοημοσύνη

Αν κάποιος έχει – π.χ – άψογη όραση και τα μάτια του βλέπουν τα πάντα και πάρα πολύ καλά, πιθανώς είχε έμφυτη νοημοσύνη και ξέρει να επιλέγει και να τρώει τρόφιμα, τα οποία τρέφουν τα μάτια και γενικά την όρασή του.

Η διαισθητική γνώση του σώματός μας – και ειδικά στις πολύ μικρές ηλικίες – κατηγοριοποιεί τα τρόφιμα όχι μόνο από τις βιταμίνες, τα ιχνοστοιχεία και τα μέταλλα – αλλά και από τη γεύση τους, από το χρώμα τους και από την περίοδο κατά την οποία παρέχουν τη βέλτιστη θρεπτική αξία τους.

Αυτό το ένστικτο προσφέρει στο σώμα μας την ευκαιρία να διαλέγει την τροφή του ανάλογα με την εποχή του χρόνου και να επωφελείται από συγκεκριμένες τροφές, οι οποίες υποστηρίζουν καλύτερα κάθε ένα από τα συστήματά του.

Και τώρα ας δούμε συνοπτικά τη θεωρία των Πέντε Στοιχείων , στην οποία στηρίζονται οι παραπάνω απόψεις.

Πολλοί από εμάς ίσως να έχουμε ακούσει για τη θεωρία των Πέντε Στοιχείων, η οποία διδάσκει - μεταξύ άλλων - ότι κάθε στοιχείο σχετίζεται με

μια εποχή,
μιά γεύση,
ένα χρώμα,
ένα όργανο,
ένα σύστημά μας και με διάφορες άλλες ιδιότητες, οι οποίες επηρεάζουν την ζωή μας και την ευημερία μας.

από τον δημιουργό Χρήστο Παναγόπουλο για το shaolin.com.gr


Τα πέντε στοιχεία αντιπροσωπεύουν όλα τα φαινόμενα που παρατηρούμαι στο σύμπαν και στην κυριολεξία η λέξη “στοιχείο” δεν σημαίνει κάτι καθορισμένο και στατικό, αλλά κίνηση, διαδικασία, ζωτική δύναμη.

Και μια πολύ – πολύ σύντομη ματιά στη θεωρία των πέντε στοιχείων

1) Ξύλο 

Στο φυσικό κόσμο αντιστοιχεί:

α) στο πράσινο χρώμα

β) στην Άνοιξη

γ) στον άνεμο

δ) στη βλάστηση

Στο σώμα αντιστοιχεί:

α) στον εγκέφαλο

β) στην χοληδόχο κύστη

γ) στα μάτια

δ) στους τένοντες

ε) στο συκώτι

στ) στο ξινό

ζ) στον θυμό


2) Φωτιά 

Στο φυσικό κόσμο αντιστοιχεί:

α) στο κόκκινο χρώμα

β) στο Καλοκαίρι

γ) στη ζέστη

δ) στο φύτεμα

Στο σώμα αντιστοιχεί:

α) στην καρδιά

β) στο λεπτό έντερο

γ) στη γλώσσα

δ) στα αγγεία

ε) στο πικρό

στ) στη χαρά


3) Γη 

Στο φυσικό κόσμο αντιστοιχεί:

α) στο κίτρινο χρώμα

β) στο τέλος του Καλοκαιριού

γ) στη ξηρασία

δ) στη μεταμόρφωση

Στο σώμα αντιστοιχεί:

α) στη σπλήνα 

β) στο στομάχι 

γ) στο πάγκρεας 

δ) στο στόμα 

ε) στους μύες 

στ) στο γλυκό

ζ) στην κατήφεια 


4) Μέταλλο 

Στο φυσικό κόσμο αντιστοιχεί:

α) στο λευκό χρώμα

β) στο Φθινόπωρο 

γ) στη ξηρασία

δ) στο θερισμό

Στο σώμα αντιστοιχεί:

α) στους πνεύμονες 

β) στο παχύ έντερο 

γ) στη μύτη 

δ) στο δέρμα και στα μαλλιά 

ε) στη θλίψη 

στ) στα πικάντικα 


5) Νερό 

Στο φυσικό κόσμο αντιστοιχεί:

α) στο μπλε χρώμα

β) στο Χειμώνα 

γ) στο κρύο

δ) στην αποθήκευση

Στο σώμα αντιστοιχεί:

α) στα νεφρά  

β) στην ουροδόχο κύστη 

γ) στο αυτί 

δ) στα οστά 

ε) στο φόβο 

στ) στα αλμυρά 


Στη θεωρία των πέντε στοιχείων υπάρχουν οργανωμένες σχέσεις μεταξύ των στοιχείων της φύσης – άρα και της τροφής – και του σώματος.

Έτσι τα τρόφιμα ανάλογα με το χρώμα τους, το οποίο βέβαια προέρχεται από τα χημικά στοιχεία που το απαρτίζουν, έχουν ιδιότητες των οποίων τα αποτελέσματα αποτελούν μέρος της συνολικής καλής μας υγείας.

Και δεδομένου ότι τα τρόφιμα, τα όργανά μας και οι εποχές σχετίζονται άρρηκτα, η κατανάλωση συγκεκριμένων τροφίμων κατά τη διάρκεια συγκεκριμένης εποχής επαυξάνει τα αποτελέσματά τους στο σώμα μας, τόσο για την πρόληψη των ανισορροπιών και των ασθενειών, όσο και για την αποκατάσταση της ισορροπίας. Έτσι έχουμε:


1) τα τρόφιμα με πράσινο χρώμα -στοιχείο: Ξύλο

Tα πράσινα τρόφιμα, όλοι μας τα γνωρίζουμε:

το σπανάκι

το λάχανο

τα φασολάκια

το μπρόκολο

το αγγούρι

το σέλινο

το μαϊντανό και τόσα – τόσα άλλα.

Όλα τα πράσινα τρόφιμα είναι πλούσια σε βιταμίνες, έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε φυτοχημικά και περιέχουν ένα πλήθος αντιοξειδωτικών ουσιών, τα οποία δημιουργούν μια ασπίδα προστασίας στον οργανισμό μας.

Τρέφουν και προστατεύουν:

α) την χοληδόχο κύστη

β) τα μάτια

γ) τους τένοντες

δ) στο συκώτι


2) τα τρόφιμα με κόκκινο χρώμα – στοιχείο: Φωτιά

Τρόφιμα με ισχυρές κόκκινες χρωστικές ουσίες είναι:

τα καρότα

οι ντομάτες

τα παντζάρια

οι φράουλες

τα ρόδια

τα κεράσια

τα βατόμουρα

τα μούρα

το καρπούζι

οι γλυκοπατάτες

το κόκκινο πιπέρι

οι μπάμιες

η πικραλίδα

ο αμάραντος

το καλαμπόκι

Όλα τα κόκκινα τρόφιμα είναι πλούσια σε λυκοπένιο, αντιοξειδωτικά και ανθοκυανίνες, τα οποία ενισχύουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα, καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες και μας προφυλάσσουν από ένα πλήθος ανισορροπιών.

Τρέφουν και προστατεύουν:

α) την καρδιά

β) το λεπτό έντερο

γ) τη γλώσσα

δ) τα αγγεία – το κυκλοφορικό σύστημα

ε) τον εγκέφαλο


3) τα τρόφιμα με κίτρινο χρώμα – στοιχείο: Γη

Στα τρόφιμα με κίτρινο χρώμα συγκαταλέγονται:

τα πορτοκάλια

το γκρέιπφρουτ

το πεπόνι

τα πράσα

τα μπιζέλια

οι κολοκύθες

τα κίτρινα μήλα

το καλαμπόκι

το κεχρί

το κριθάρι

η σόγια.

Όλα τα κίτρινα τρόφιμα είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες όπως:

φυτοστερόλες,

βιταμίνες,

ω-3 λιπαρά,

ω-6 λιπαρά,

πρωτεΐνες,

ιχνοστοιχεία και μέταλλα.

τρέφουν και προστατεύουν:

α) τη σπλήνα

β) το στομάχι

γ) το στόμα – ανακουφίζουν από έλκη

δ) τους μύες – ανακουφίζουν από μυϊκούς πόνους

ε) μειώνουν το πρήξιμο

στ) έχουν διουρητικές ιδιότητες και

ζ) βοηθούν το πάγκρεας να παράγει ινσουλίνη


4) τα τρόφιμα με λευκό χρώμα – στοιχείο: Μέταλλο

Στα τρόφιμα με λευκό χρώμα συγκαταλέγονται:

τα αχλάδια,

τα βερίκοκα,

η μπανάνα,

τα ραπανάκια,

τα κρεμμύδια,

το σκόρδο,

τα φασόλια,

τα χειμωνιάτικα πεπόνια,

το tofu,

το κουνουπίδι,

τα αμύγδαλα και διάφορα βοβλώδη όπως: pachyrhizus erosus

Tα λευκά τρόφιμα έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικές ουσίες και ειδικά σε allicin, η οποία μειώνει το σάκχαρο στο αίμα και έχει ισχυρές αντι-φλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

τρέφουν και προστατεύουν:

α) τους πνεύμονες

β) το παχύ έντερο

γ) τη μύτη

δ) το δέρμα και τα μαλλιά


5) τα τρόφιμα με μπλε χρώμα – στοιχείο: Νερό

στα τρόφιμα με μπλε χρώμα συγκαταλέγονται:

το μαύρο ρύζι

το μαύρο σουσάμι

τα καρύδια

τα μαύρα φύκια

οι σταφίδες

τα μούρα

τα μύρτιλλα και

τα μαύρα μανιτάρια

Όλα τα τρόφιμα με μαύρο χρώμα είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες και προστατεύουν από τις πέτρες στα νεφρά και από πολλές άλλες ανισορροπίες τον οργανισμό μας.

τρέφουν ενισχύουν και προστατεύουν:

α) τα νεφρά

β) την ουροδόχο κύστη – το ουροποιητικό σύστημα

γ) το αυτί

δ) τα οστά


Όλες οι παραπάνω ομάδες που ανήκουν στα πέντε στοιχεία πρέπει να βρίσκονται σε ισορροπία μεταξύ τους και σε αγαστή συνεργασία. Πρέπει να προσπαθούμε να καταναλώνουμε τρόφιμα που συμφωνούν με τις ανάγκες του οργανισμού μας.

Αν κάποιο τρόφιμο ή κάποια ομάδα τροφίμων έχει λιγότερη ή περισσότερη ενέργεια τότε επέρχεται η ανισορροπία, η οποία πρέπει άμεσα να αποκατασταθεί.

Από τη σελίδα: Η τροφή μας, το φάρμακό μας


Αναδημοσίευση: Philomαtheia 03 Απριλίου 2022

0 comments

weekly inspo